Hedy Lamarr လို့ခေါ်တဲ့ အသက် (၃၀) အရွယ်ရှိ အမျိူးသမီးတစ်ဦးဟာ ရုပ်ရှင်ပေါင်းမြောက်မြားစွာမှာ သရုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးတော့ အော်စကာဆု အတွက်လည်း ဆန်ခါတင်စာရင်းတွေ ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ Hedy Lamarr မှာ လှပတဲ့ရုပ်ရည်နဲ့ သရုပ်ဆောင် အရည်အချင်းတွေသာ ရှိရုံမကပဲ နည်းပညာကိုလည်း အလွန်အမင်း စိတ်ဝင်စားခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ တီထွင်မှုနဲ့ ကြိုးစားမှုတို့ကြောင့်သာ ကျွန်တော်တို့ လက်ရှိသုံးနေတဲ့ Wifi တွေ ပေါ်လာရခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Hedy Lamar ကို (၁၉၁၄) ဩစတြီးယား – ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ Vienna မြို့မှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ နာမည်အရင်းကတော့ Hedwig Eva Maria Kiesler ဖြစ်ပြီး အဖေဟာ ဘဏ်မန်နေဂျာ တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အမေကတော့ စန္ဒယားပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် သူမဟာ အနုပညာကို အရမ်းဝါသနာပါပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက ဇာတ်လမ်းတွေ၊ ပြဇာတ်တွေ၊ ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ ကလေးသရုပ်ဆောင် အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

အသက် (၁၂) နှစ်အရွယ်မှာတော့ အလှမယ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဆုရရှိခဲ့ပါသေးတယ်။ Hedy ဟာ သူမအဖေနဲ့ လမ်းလျှောက်ရင်း ကမ္ဘာကြီးရဲ့ လည်ပတ်ပုံကို ပြောပြတဲ့အခါမှာတော့ တီထွင်မှုတွေကို ပြုလုပ်ဖို့ ဝါသနာပါလာပါတော့တယ်။

Kiesler နာမည်ကို ဆက်သုံးပြီးတော့ Hedyဟာ ဥရောပတစ်ခွင်မှာ အနုပညာအလုပ်ကို ဆက်လုပ်နေခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ အအောင်မြင်ဆုံးရုပ်ရှင်ကတော့ Ecasty (1933) ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ Hedy ဟာ သူ့ထက်အသက်ကြီးတဲ့ အမျိုးသားတစ်ဦးနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့ပေမယ့်လည်း အိမ်ထောင်ရေးဟာ မတည်မြဲခဲ့ပါဘူး။

၁၉၃၇ မှာတော့ Hedy ဟာ သရုပ်ဆောင် အရည်အချင်းအသစ်တွေကို ရှာဖွေနေတဲ့ MGM ကုမ္ပဏီရဲ့အကြီးအကဲ Louis B. Mayer နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ Hedy ရဲ့ အရည်အချင်းကို အရမ်းသဘောကျပြီးတော့ တစ်ပတ်ကို ဒေါ်လာ (၅၀၀) နဲ့ စာချုပ်ချူပ်ခဲ့ပါတယ်။ Mayer က Hedy ကို Lamarr ဆိုတဲ့ နာမည်ကိုလည်း ပြောင်းစေခဲ့ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဟောလိဝုဒ်ကို ပြောင်းရွှေ့စေပြီး နာမည်ကြီး ဒါရိုက်တာများနဲ့လည်း မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

Lamarr အမည်ပြောင်းပြီး ကျော်ကြားခဲ့တဲ့ ဇာတ်ကားတွေကတော့ Algiers (1938), Boom Town (1940), Come Live With Me (1941), The Conspirators (1944), Her Highness and the Bellboy (1945), Samson and Delilah (1949) တို့ဖြစ်ပြီး The Story of Mankind (1957) နဲ့ Algiers ဇာတ်ကားတို့ဟာ အကယ်ဒမီအတွက် ဆန်ကာတင် ဆုပေါင်းများစွာ ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပါတယ်။

သူမဟာ သရုပ်ဆောင်ဘက်မှာ တစ်ခါတရံ ငြီးငွေ့လာတဲ့အတွက် တီထွင်စမ်းသပ်မှု အချို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ခဲ့ပါသေးတယ်။ ရေဆူဆေးပြားတွေ၊ Howard Hughes ပိုင်တဲ့ လေကြောင်းကုမ္ပဏီအတွက် လေယာဉ်ဒီဇိုင်း ဆွဲပေးတာတွေ စတာတွေကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လေယာဉ်တွေကို ပိုမိုမြန်ဆန်စေဖို့အတွက် ငှက်နဲ့ ငါးတို့ရဲ့ပုံစံကို နမူနာယူပြီး တီထွင်ခဲ့တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

Lamarr ရဲ့ အကျော်ကြားဆုံး တီထွင်မှုက ကြိမ်နှုန်းဖြင့်ခုန်သောလှိုင်းလို့ခေါ်ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ ရေငုပ်သင်္ဘောကို တော်ပီဒိုရန်ကနေ ကာကွယ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သူမဟာ ဒီတီထွင်မှုကို သူမရဲ့ တေးရေးဆရာ၊ စန္ဒယားတီးခတ်တဲ့သူ စတဲ့သူတွေနဲ့ ပေါင်းပြီး တီထွင်ခဲ့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၄၂ မှာတော့ မူပိုင်ခွင့်ရခဲ့ပေမယ့်လည်း အမေရိကန်ရေတပ်က ခွင့်ပြုပေးခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ ၁၉၅၉ မှာ မူပိုင်ခွင့်သက်တမ်း ကုန်သွားပေမယ့်လည်း ဒါဟာ GPS တွေ Bluetooth တွေရဲ့ ရှေ့ပြေးဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

၁၉၉၇ မှာတော့ Electronic Frontier Foundationရဲ့ Pioneer Award ကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။ Hedy Lamarr ဟာ အိမ်ထောင် (၆) ကြိမ်ကျပြီးတော့ သားသမီး (၃) ယောက်ထွန်းကားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အကုန်လုံးနဲ့ ပြတ်ဆဲခဲ့ပြီးတော့ တစ်ကိုယ်တည်းဘဝနဲ့ပဲ ဘဝလက်ကျန် (၃၅) နှစ်ကို ကုန်ဆုံးခဲ့ပါတယ်။

၁၉၇၀ ဝန်းကျင်မှာ ဇာတ်လမ်းဇာတ်ညွှန်းတွေကို ကမ်းလှမ်းခဲ့ပေမယ့်လည်း ငြင်းပယ်ခဲ့ပါတယ်။ သူမဟာ (၁၉၉၇) မှာတော့ ကနေဒါကုမ္ပဏီကနေ လျော်ကြေး (၄၉)% ပေးခဲ့ပါတယ်။ အသက် (၈၅) နှစ်အရွယ် ၂၀၀၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၁၉) ရက်နေ့မှာတော့ သူမကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။

သူမဟာ ရုပ်ရည်ချောမောလှပရုံသာမက တီထွင်မှုတွေလည်း များစွာပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လူသေသွားပေမယ့်လည်း သူမရဲ့တီထွင်မှုတွေက ယခုထိလူတွေကို အကျိုးပြုနေဆဲပါပဲ။

Credit – Zombie (Lovemedia)